ÖNSÖZ- BAŞLARKEN

 Yağmurlu bir gündü Ok Meydanındaki ki bir pazar henüz kuruluyordu . Pazarcıların bağrışıp çağırışları arasında, tezgah açma çalışmaları hara güre devam ederken, pazarcı Nazlı Teyze'nin bahçesinden topladığı ısırganları, ebegümeçleri yerleştirdiği kasayı kaldırıp ,  bir metre yüksekliğinde silindirik bir taşın üzerine koymasını izliyordum.


İşte o sırada gördüm kitabesiz abide R13 ü. Bu bir  bu silindirik  NİŞAN (menzil) TAŞI idi.

O gün orada olmama neden olan ,Beyoğlu belediyesine hazırladığım ok meydanı menzil taşları projesi işime başlama telaşı idi. İsimsiz kahramanlarından biri R 13  ile orada tanışıvermiştim. Bir zamanlar anlı şanlı bir okçunun ,bilmem kaç metreye atarak rekor eylediği yerdi burası. O zaman gözümün önünde canlandı isimsiz okçu. Yemyeşil çayırların üzerinde yağız okçu, poyrazı arkasına almıştı da menzile nişan almıştı. Nasıl olmuştu da bu ok pazarcı Nazlı Teyze'nin tezgahına düşmüştü . Geçmişten menzile giden ok geleceğe ışınlanmış ve   Nazlı teyzenin yamacına düşüvermişti işte. Kim bilir kaç kişiyi misafir etmişti  tarih tünelinden geçerken.

Ama ben merak ettim ,hem Nazlı Teyze'nin hem de o isimsiz yağız okçunun hikayesini.
Araştırdığım ve projelendirdiğim bu taşları son misafirleriyle anlatmak ne güzel olurdu diye düşündüm, işte böyle başladı NİŞAN  TAŞLARININ OK MEYDANINDA BIRAKTIĞI İZLER  .

 2011 yılında başladığımız ok meydanı menzil taşları projesi,  Kültür  ve Tabiat Varlıkları Kurulu ,bu taşlar için ,röleve restitüsyon ve ve restorasyon projelerini  ilgili belediyesinden istemeseydi ,bu taşlar kaybolup gidecektiler. Yaklaşık 300 civarı olduğu bilinen bu tarihi  eserlerden, sadece 36 tane tespit ettiğimiz taş için çalışma fırsatı bulmuştuk. Geçmişe sahip çıkan bu düşünce sayesinde bu taşlara ait çeşitli belgeleri toplamış olduk.  Tarihin önemli bir dönemine ait, çok önemli bir spor olan okçuluk geçmişine, önemli bir ışık tutan bu taşların, projeleri böylece hazırlanmış oldu .

Belgelemek tabiî ki çok önemli .Hepimizin bildiği gibi söz uçar yazı kalır kaidesi ,tarihin bir dönemie ne ışık tutmakla kalmayıp, beraberinde bu taşların korunması ve nesillere aktarılması için çözüm  de getirmektedir.

Bu gün yaptığımız bu projelerden sonra ,bu tarihi mirasın bir kısmı,  röleve ,restitüsyon ve restorasyon projelerinin ışığı altında ,ok meydanındaki Okçular Tekkesindeki korunup sergilendikleri alana taşındılar.

Ümit ederim ki  , restorasyon projesindeki gibi ,bu esereler için bir açık hava müzesi de yapılır. Replikaları da   kentsel yenilenme sırasında, park bahçe ve benzeri halka açık ve halkın kullanımı içerisinde yerini alarak da  geçmiş ve gelecek arasındaki sürekliliği bize daima hatırlatır.

Esasen kentsel yenileme ve sonrasında, ok meydanında , sosyolojik  anlamda da  büyük ve çağdaş  bir değişiklik olacak. O nedenle geçmişte  , burada menzil taşları ile komşuluk yapan ok meydanlılara ait bazı anı ve küçük hikayelere de  yer vermek istedim. Ancak Anadolu'nun  çeşitli yerlerinden gelen ve anılarını benimle paylaşan bu insanlar o kadar çekingen ve ürkektiler ki , resimlerinin çekilmesini ve  isimlerinin yazılmasını istemediler. Bu nedenle hikayelerde kullandığım isimleri  de değiştirerek , bu insanların nişan taşları ile olan ortak yaşamlarına  ,hikayeleriyle de yer vermek istedim.

Bu projeyi hazırlayan bir mimar olarak, tarihi anlamda büyük bir kültür mirası olan bu taşları, bir dönem ,onlarla bir arada yaşayan ok meydanlıların hikayelerini  ve  bu taşlara ait teknik bilgi ve birikimleri , ilgililerle paylaşmak istedim. 

Çarpık kentleşmeye yenik düşen bu nişan taşlarının , rantsal kazançlardan, altından , gümüşten  ve benzerlerinden, değerli olduğunu anlamamıza bir katkı koyması dileği ile....

                                                                                                                                                                                                                    mimar

                                                                                                                                                                                                               MEHTAP ÖZDER